Wystawa
Katastrofy naturalne, takie jak trzęsienia ziemi, tornada i tsunami pojawiają się szybko i bez ostrzeżenia, siejąc wszechogarniające zniszczenie. W przeszłości ludzie często przypisywali te kataklizmy siłom wyższym, które miały karać ludzkość za złe postępki — weźmy na przykład biblijną historię Sodomy i Gomory.
Obecnie postępy nauki i technologii pomagają nam radzić sobie ze skutkami katastrof naturalnych. Technologia może ostrzegać o nadchodzącej katastrofie, co pozwala na ewakuację ludności z zagrożonych terenów. Umożliwia koordynację akcji pomocowych i misji ratunkowych, a także zapewnia informacje związane z odbudową. I podobnie jak w obliczu konfliktów i wojen, możemy obserwować, jakim próbom poddawana jest odporność ludzkości i jej zdolność do podnoszenia się po katastrofie.
Lizbona — trzęsienie ziemi w 1755 r.
Wielkie trzęsienie ziemi w Lizbonie, które nawiedziło miasto w 1755 r., było jednym z wydarzeń o najbardziej katastrofalnych skutkach w historii Europy. Doprowadziło do wielkich zniszczeń na terenie południowo—zachodniej części Półwyspu Iberyjskiego i północno— zachodniej Afryki.
W Lizbonie trzęsienie ziemi przewróciło wiele palących się świec, co wywołało pożary w całym mieście. Czterdzieści minut po wstrząsach w miasto uderzyła fala tsunami. Trzęsienie ziemi niemal całkowicie zmiotło z powierzchni ziemi Lizbonę i okolice. Śmiertelne żniwo w samej tylko Lizbonie szacowano na 100 000 mieszkańców, co oznacza, że było to jedno z najtragiczniejszych pod względem liczby ofiar trzęsień ziemi, jakie odnotowano w historii Europy.
Osiemdziesiąt pięć procent budynków w Lizbonie zostało zniszczonych, w tym królewskie pałace i biblioteki. Otwarta zaledwie sześć miesięcy wcześniej opera lizbońska (Ópera do Tejo) spłonęła do fundamentów. Wkrótce przystąpiono do usuwania gruzów i odbudowy, choć czasem sięgano po brutalne środki. Armia zamknęła miasto, aby nie szerzyło się szabrownictwo, ale także po to, aby powstrzymać mieszkańców przed opuszczeniem miasta w poszukiwaniu bezpieczniejszego miejsca do życia.
Król i premier Portugalii, którzy nie doznali uszczerbku na zdrowiu, salwując się ucieczką, chcieli odbudować miasto. Zdecydowali o zburzeniu dzielnicy Baixa, serca starówki, aby można było zbudować nowe miasto, pełne większych placów i szerokich alej. Odbudowa Lizbony przyczyniła się do powstania pierwszych w Europie budynków odpornych na wstrząsy; styl, w jakim je projektowano, nazwano pombalińskim; nazwa pochodziła od nazwiska głównego architekta odbudowy, markiza de Pombal.
York Minster — odbudowa po uderzeniu pioruna
Tegoroczny widok płonącej katedry Notre-Dame przywołał w pamięci mieszkańców Yorku nieszczęście, które dotknęło ich katedrę 35 lat wcześniej. York Minster to największa gotycka katedra w Wielkiej Brytanii, budowana od XII do XV wieku. Na przestrzeni dziejów ogień trawił ją siedmiokrotnie; 9. lipca 1984 r. piorun uderzył w dach katedry, a płomienie błyskawicznie zajęły wielką konstrukcję. Setki strażaków prowadziły nocną walkę z ogniem, a duchowieństwo i świecki personel York Minster pośpiesznie wynosili historyczne dzieła z budynku.
Ogień strawił dach południowego transeptu katedry i jej słynną rozetę. Szkło topiło się pod wpływem temperatury, ale ołów trzymał je na miejscu, dzięki czemu można było je zdjąć i pieczołowicie odrestaurować z użyciem tradycyjnych materiałów.
W 1988 r. ukończono podjęte niezwłocznie prace restauracyjne, ale odbudowa i konserwacja katedry nie ma końca. Ostatnio zainstalowano nowy rodzaj przeszkleń odpornych na promienie UV, aby chronić 600–letnie witraże, zwłaszcza w Wielkim Wschodnim Oknie. Więcej informacji zamieszczono na stronie katedry York Minster.
Asyż i bazylika Św. Franciszka — krajobraz po trzęsieniu ziemi
Położony w środkowych Włoszech Asyż, będący słynnym celem pielgrzymek, ucierpiał niejednokrotnie wskutek trzęsień ziemi, jednak rzadko które powodowało takie szkody jak to, które nawiedziło miasteczko we wrześniu 1997 r. Całe miasto odczuło skutki trzęsienia ziemi, natomiast wstrząsy wtórne doprowadziły do zawalenia się centralnego sklepienia bazyliki Świętego Franciszka z Asyżu.
Kochający przyrodę święty Franciszek mieszkał w Asyżu przez całe swoje życie i był założycielem zakonu franciszkanów. Stał się świętym patronem zwierząt i natury, a wraz z Katarzyną ze Sieny obwołano go patronem Włoch.
Bazylika składa się z dwóch kościołów w stylu wczesnogotyckim, ozdobionych freskami autorstwa licznych malarzy epoki późnego Średniowiecza, reprezentujących szkoły rzymską i toskańską; wśród malowideł znajdują się dzieła cenionych artystów włoskich, takich jak innowator Giotto.
Cały kompleks uległ poważnym uszkodzeniom, ale ocalał dzięki natychmiastowo podjętym środkom, jak np. awaryjnej stabilizacji konstrukcji. Zaledwie dwa lata po zdarzeniu bazylikę otwarto ponownie.
Region nadal nawiedzają trzęsienia ziemi powodujące wielkie straty i śmierć ludzi. Przed władzami i mieszkańcami stoi trudne zadanie odbudowy tych nierzadko wiejskich obszarów, przy równoczesnym zachowaniu ich dziedzictwa kulturowego.
Wenecja — wieczne zagrożenie ze strony acqua alta
Jedno z najbardziej podziwianych i kochanych miast świata, Wenecja, boryka się z wieloma problemami. Poza zagrożeniami, jakie pociąga za sobą intensywny ruch turystyczny i zanieczyszczenia, miast musi co roku podejmować nierówną walkę z powodzią, zwaną tu „acqua alta”, której powodem jest szczególnie wysoki przypływ występujący w północnej części Adriatyku. Pierwszy udokumentowany opis acqua alta w Wenecji powstał w 782 r., a kolejne wysokie przypływy, jakie zagrażają miastu, nasilają się ze względu na zmianę klimatu.
Największa acqua alta uderzyła w Wenecję w 1966, gdy poziom wody wzrósł o 194 cm nad poziom morza. Powódź spowodowała wyjątkowo duże szkody i pozbawiła dachu nad głową tysiące mieszkańców miasta. Zwróciła uwagę na konieczność podjęcia prac restauracyjnych i zabezpieczających, które mają na celu ochronę Wenecji przed szczególnie wysokimi przypływami.
Od tej pory dokonywano pomiarów w celu złagodzenia ryzyka powodzi. Projekt MOSE przewiduje zainstalowanie mobilnych przegród i systemu wzmocnień w pobliżu weneckiej laguny, których zadaniem ma być ochrona miasta w czasie wysokich przypływów polegająca na powstrzymywaniu wpływania wezbranej wody do miasta. Oczekuje się, że system zabezpieczeń MOSE zostanie ukończony i oddany do eksploatacji do 2022 r.