Święci i grzesznicy

Sztuka gotycka rozwijała się w Europie w różnych okresach, przy czym można zaobserwować charakterystyczne różnice w poszczególnych krajach. Średniowieczni artyści otrzymywali zamówienia głównie od duchowieństwa i innych zamożnych i wpływowych członków społeczeństwa.

Czeską sztukę doby gotyku – i jednocześnie początek stylu pięknego stanowiącego środkowoeuropejski wariant międzynarodowego stylu sztuki gotyku – reprezentuje obraz Mistrza Ołtarza z Trzeboni z kościoła św. Idziego w klasztorze oo Augustianów.

Najbardziej znany przykład malarstwa tablicowego średniowiecznej sztuki węgierskiej ukazujący spotkanie św. Elżbiety i Maryi Panny. Pozornie to idylla, ale nagie skały, powykręcane drzewa i delikatne kwiaty są zapowiedzią Męki Pańskiej.

Matka Boska Trocka to jedno z najstarszych dzieł litewskiego malarstwa sztalugowego, które łączy się z wczesnym etapem chrystianizacji Litwy. Stworzone jako wyraz czci dzieło łączy w sobie style sztuki bizantyjskiej, średniowiecznej i barokowej. Od momentu powstania pod koniec XV w., na przestrzeni kolejnych stuleci, było przemalowywane i zdobione.

Mistrz Marcin był pierwszym znanym artystą gotyckim regionu spiskiego w północno-wschodniej Słowacji. Obraz _Matka Boska ze św. Katarzyną i św. Elżbiet_ą miał prawdopodobnie stanowić środkową tablicę tryptyku. Kurator Dušan Buran ze Słowackiej Galerii Narodowej opisuje dzieło w następujących słowach:

"Królowej Niebios towarzyszą niezwykle popularne święte późnego średniowiecza: św. Katarzyna Aleksandryjska i św. Elżbieta Węgierska. W sposób niesłychanie przekonujący oddane zostały materiały, z których uszyto stroje świętych (brokaty, jedwabie, futra, złote dodatki, a nawet przezroczysta koszulka Dzieciątka Jezus), ponadto w oczy rzuca się wyraziste ozdobne brokatowe tło. Od połowy XV stulecia była to najchętniej wybierana technika zdobienia – relief z dekoracyjnym motywem roślinnym uformowany z gesso. Gesso pokrywano warstwą złotych liści lub, jak w tym wypadku, tańszą warstwą srebrnych liści i żółtym lakierem.”

Więcej na temat słowackiej sztuki wybranej do kampanii Europeana 280 można znaleźć tutaj.

W południowej Europie Andreas Pavias malował w czasach, gdy grecka Kreta znajdowała się pod panowaniem weneckim i znana była jako Królestwo Kandii, centrum powstawania ikonografii bizantyjskiej. Ukrzyżowanie namalował w drugiej połowie XV wieku, za pomocą jajecznej tempery na drewnianej tablicy, stosując zasady tradycyjnej ikonografii bizantyjskiej.

Źródło wiecznej młodości Lucasa Cranacha Starszego z 1546 roku przedstawia średniowieczny motyw odmłodzenia i ziemskiej miłości. Ożywcze wody fontanny przywracają starym witalność i pozwalają cieszyć się jedzeniem, tańcem i miłością. Ostateczną przyczyną odmłodzenia jest ziemska miłość, którą reprezentuje posąg Wenus znajdujący się na szczycie fontanny.