20 χρόνια από τη διακήρυξη του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Είκοσι χρόνια έχουν περάσει από την πανηγυρική διακήρυξη του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), η οποία έλαβε χώρα στις 7 Δεκεμβρίου 2000, κατά τη διάρκεια του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Νίκαιας. Η έγκριση του κειμένου ήταν στόχος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου επί μακρόν. Για τους ευρωβουλευτές ήταν πράγματι σημαντικό να μπορούν όλοι οι πολίτες να γνωρίζουν τα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες που διασφαλίζονται στην ΕΕ και τα κράτη μέλη της. Ήθελαν επίσης να θεσπιστεί ένα σύστημα για την υποβολή προσφυγής σε περίπτωση παραβίασης των δικαιωμάτων αυτών. Αποτέλεσμα πρωτότυπης μεθόδου σύνταξης, ο Χάρτης σχεδιάστηκε για να λειτουργήσει ως σημείο αναφοράς, συγκεντρώνοντας σε ένα ενιαίο κείμενο το σύνολο των αστικών, πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων των Ευρωπαίων πολιτών, γυναικών και αντρών, αλλά και όλων όσων ζουν στην επικράτεια της ΕΕ.

Τα ανθρώπινα δικαιώματα που περιλαμβάνονται στον Χάρτη είναι θεμελιώδη και αναφαίρετα. Σκοπός του Χάρτη είναι να ενισχυθεί η προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων, υπό το πρίσμα της εξέλιξης της κοινωνίας, της κοινωνικής προόδου, και των επιστημονικών και τεχνολογικών εξελίξεων. Βασικές αξίες γύρω από τις οποίες διαρθρώνονται τα δικαιώματα αυτά είναι οι εξής: η ανθρώπινη αξιοπρέπεια, οι θεμελιώδεις ελευθερίες, η ισότητα, η αλληλεγγύη, τα δικαιώματα των πολιτών και η δικαιοσύνη. Ένας ακόμη σκοπός του Χάρτη είναι να εγκαθιδρυθεί μια διαρκώς στενότερη ένωση των λαών της Ευρώπης, με την προοπτική να μοιραστούν ένα μέλλον που θα βασίζεται σε κοινές αξίες. Η Συνθήκη της Λισαβόνας, του 2009, κάνει αναφορά στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, προσδίδοντάς του την ίδια νομική ισχύ με τις Συνθήκες. Ο Χάρτης είναι πλέον προσαρτημένος σε αυτές και εφαρμόζεται από τα δικαστήρια της ΕΕ.